Əmlak Vergisi
Əmlak Vergisi
Əmlak vergisi Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinin 17-ci fəsli (maddə 195-204) ilə tənzimlənən bir vergi növüdür. Bu vergi fiziki və hüquqi şəxslərin müəyyən əmlak növlərinə mülkiyyət hüququ əsasında tətbiq olunur.
Vergi Ödəyiciləri (Maddə 196)
-
Vergi ödəyiciləri iki qrupa bölünür:
- Fiziki şəxslər – mülkiyyətində vergitutma obyekti olan əmlaklar olan rezident və qeyri-rezident fiziki şəxslər
- Müəssisələr və fərdi sahibkarlar – balanslarında vergitutma obyekti olan əmlaklar olan hüquqi şəxslər
Vergitutma Obyektləri (Maddə 197)
- Fiziki Şəxslər Üçün:
- Azərbaycan ərazisində yerləşən binalar və onların hissələri
- Avtonəqliyyat vasitələri (avtomobillər, özüyeriyən təkərli texnika)
- Su və hava nəqliyyatı vasitələri
- Müəssisələr və Fərdi Sahibkarlar Üçün:
-
- Əsas vəsaitlərin orta illik dəyəri (binalar və nəqliyyat vasitələri istisna olmaqla)
- Qeyri-rezident müəssisələr üçün – daimi nümayəndəliklə bağlı olan əsas vəsaitlər
Vergi Dərəcələri (Maddə 198)
Fiziki Şəxslər Üçün:
Binalar üçün (1 m²-ə görə):
- Bakı şəhəri: 0.4 manat
- Gəncə, Sumqayıt, Abşeron rayonu: 0.3 manat
- Digər şəhərlər və rayon mərkəzləri: 0.2 manat
- Qəsəbə və kəndlər: 0.1 manat
Nəqliyyat vasitələri üçün:
- Su və hava nəqliyyatı vasitələri: mühərrikin hər kub santimetrinə 0.02 manat
- Mühərriki olmayan vasitələr: bazar qiymətinin 1 faizi
Müəssisələr və Fərdi Sahibkarlar Üçün:
- Əsas vəsaitlərin orta illik qalıq dəyərinin 1 faizi
Vergi Güzəştləri və Azadolmalar (Maddə 199)
- Tam Azadolma:
-
- Dövlət orqanları və büdcə təşkilatları
- Mərkəzi Bank və onun qurumları
- Sənətkarlıq emalatxanaları (müəyyən şərtlərlə)
- Sənaye və texnologiya parklarının rezidentləri (10 il müddətinə)
- Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçıları (10 il müddətinə)
- İnvestisiya təşviqi sənədi olanlar (7 il müddətinə)
- Mikro sahibkarlıq subyektləri (müəyyən şərtlərlə)
- KOB klaster şirkətləri (7 il müddətinə)
- Qismən Azadolma:
- Müəyyən kateqoriyalı şəxslər (pensiyaçılar, əlillər) üçün 30 manat azaldılma
- Sərnişin daşıyan su nəqliyyatı vasitələri üçün 25% azaldılma
- Müəyyən regionlarda mehmanxana və sanatoriya fəaliyyətində istifadə edilən əmlak üçün 75% azaldılma (3 il müddətinə)
Verginin Hesablanması və Ödənilməsi Qaydası
- Fiziki Şəxslər Üçün (Maddə 200):
-
- Vergi bələdiyyələr tərəfindən hesablanır
- Ödəniş iki bərabər hissədə: 15 avqust və 15 noyabr tarixlərinədək
- Bələdiyyələr avqustun 1-dən gec olmayaraq bildiriş göndərməlidir
- Vergi yerli (bələdiyyə) büdcəsinə ödənilir
- Müəssisələr və Fərdi Sahibkarlar Üçün (Maddə 201):
- Vergi dövrü: təqvim ili
- Cari ödənişlər: hər rübün ikinci ayının 15-dək əvvəlki ilin vergisinin 20% məbləğində
- İllik bəyannamə: hesabat ilindən sonrakı ilin 31 martadək
- Vergi dövlət büdcəsinə ödənilir
Əmlakın Vergi Tutulan Dəyərinin Müəyyən Edilməsi (Maddə 202)
- Ümumi Qayda:
- Əsas vəsaitlərin orta illik qalıq dəyəri = (ilin əvvəlinə qalıq dəyəri + ilin sonuna qalıq dəyəri) / 2
- Xüsusi Hallar:
-
- İl ərzində yaradılan müəssisələr üçün xüsusi hesablama
- İl ərzində ləğv edilən müəssisələr üçün xüsusi hesablama
- Yenidən qiymətləndirmədən yaranan artım nəzərə alınmır
Tətbiq Nümunələri
Nümunə 1: Fiziki Şəxs Üçün Bina Vergisi
Məlumatlar:
- Bina: Bakıda, 100 m² yaşayış sahəsi
- Vergi dərəcəsi: 0.4 manat/m²
Hesablama:
Vergi = 100 m² × 0.4 manat/m² = 40 manat
Ödəniş: 20 manat (15 avqustadək) + 20 manat (15 noyabadək)
Nümunə 2: Müəssisə Üçün Əmlak Vergisi
Məlumatlar:
- Əsas vəsaitlərin orta illik dəyəri: 500,000 manat
- Vergi dərəcəsi: 1%
Hesablama:
Vergi = 500,000 manat × 1% = 5,000 manat
Cari ödənişlər: Hər rüb 1,000 manat (5,000 × 20%)
Əhəmiyyətli Xüsusiyyətlər və Xəbərdarlıqlar
- Müəyyən edilməmiş əmlak: Vergi orqanları tərəfindən müəyyən edilə bilər
- Ödəniş müddəti: Vaxtında ödənilmədikdə faiz hesablanır
- Bəyannamə vermə: Müəssisələr üçün məcburidir
- Dəyişikliklər: Vergi qanunvericiliyi daim yenilənir, aktuallığı yoxlamaq lazımdır