Yol Vergisi
Yol vergisi yol infrastrukturunun saxlanması və inkişafı üçün nəzərdə tutulmuş, iki əsas mənbəyə görə tutulan bir vergidir
Vergi Ödəyiciləri (Maddə 209)
Vergi ödəyiciləri üç əsas qrupa bölünür:
- Xarici Avtonəqliyyat Vasitələrinin Sahib və ya Sürücüləri:
- Azərbaycan ərazisindən istifadə edən (sərnişin/yük daşıması üçün) qeyri-rezidentlər.
- Azərbaycan ərazisindən tranzit keçən xarici dövlətlərdə qeydiyyatda olan avtonəqliyyat vasitələrinin sahibləri və ya sürücüləri.
- Yanacaq İstehsalçıları və İdxalçıları:
- Azərbaycan ərazisində avtomobil benzinin, dizel yanacağının və maye qazın istehsalı və ya idxalı ilə məşğul olan şəxslər (hüquqi və fiziki).
- Xarici Avtonəqliyyat Vasitələrinin Sahib və ya Sürücüləri:
Vergitutma Obyektləri (Maddə 210)
Vergi tutulan iki əsas obyekt var:
- Xarici Avtonəqliyyat Vasitələri:
- Azərbaycan ərazisinə daxil olan, tranzit keçən və ya müəyyən şərtlərlə ərazini tərk edən zaman vergiyə cəlb olunan xarici dövlətlərdə qeydiyyatda olan avtonəqliyyat vasitələri.
- Yanacaq:
- Azərbaycan ərazisində istehsal edilərək daxili istehlaka yönəldilən (topdan satılan) avtomobil benzini, dizel yanacağı və maye qaz.
- Azərbaycan ərazisinə idxal edilən avtomobil benzini, dizel yanacağı və maye qaz.
- Xarici Avtonəqliyyat Vasitələri:
Vergi Dərəcələri (Maddə 211)
Vergi dərəcələri vergitutma obyektindən asılı olaraq kəskin şəkildə fərqlənir.
- A) Xarici Avtonəqliyyat Vasitələri üçün Dərəcələr:
Vergi avtonəqliyyat vasitəsinin növünə, ölkədə qalma müddətinə və texniki xüsusiyyətlərinə görə ABŞ dolları ilə hesablanır.
- Minik Avtomobilləri:
Mühərrik həcmi və qalma müddətindən asılıdır.
Ölkədə Qalma Müddəti | 2000 sm³-dək | 2000 sm³-dən 4000 sm³-dək | 4000 sm³-dən çox |
1 aya qədər | 15 ABŞ dolları | 20 ABŞ dolları | 40 ABŞ dolları |
3 aya qədər | 30 ABŞ dolları | 40 ABŞ dolları | 60 ABŞ dolları |
1 ilə qədər | 40 ABŞ dolları | 80 ABŞ dolları | 120 ABŞ dolları |
1 ildən yuxarı | 40 ABŞ dolları + hər gün üçün 0,5 ABŞ dolları | 80 ABŞ dolları + hər gün üçün 0,6 ABŞ dolları | 120 ABŞ dolları + hər gün üçün 1,2 ABŞ dolları |
- Avtobuslar:
Oturacaq sayı və qalma müddətindən asılıdır.
Ölkədə Qalma Müddəti | 12 oturacaqadək | 13-30 oturacaq | 31+ oturacaq |
1 gün üçün | 15 ABŞ dolları | 20 ABŞ dolları | 25 ABŞ dolları |
1 həftəyədək | 30 ABŞ dolları | 40 ABŞ dolları | 50 ABŞ dolları |
1 aya qədər | 100 ABŞ dolları | 140 ABŞ dolları | 175 ABŞ dolları |
1 ilə qədər | 1050 ABŞ dolları | 1400 ABŞ dolları | 1750 ABŞ dolları |
1 ildən yuxarı | 1050 ABŞ dolları + hər gün üçün 12 ABŞ dolları | 1400 ABŞ dolları + hər gün üçün 15 ABŞ dolları | 1750 ABŞ dolları + hər gün üçün 20 ABŞ dolları |
- Yük Avtomobilləri:
Ox sayı və qalma müddətindən asılıdır.
Ölkədə Qalma Müddəti | 4 oxadək | 4 ox və çox |
1 gün üçün | 20 ABŞ dolları | 30 ABŞ dolları |
2 həftəyədək | 40 ABŞ dolları | 80 ABŞ dolları |
1 aya qədər | 140 ABŞ dolları | 280 ABŞ dolları |
1 ilə qədər | 1400 ABŞ dolları | 2800 ABŞ dolları |
1 ildən yuxarı | 1400 ABŞ dolları + hər gün üçün 15 ABŞ dolları | 2800 ABŞ dolları + hər gün üçün 30 ABŞ dolları |
- Əlavə Ödənişlər:
- Ağır çəkili nəqliyyat vasitələri üçün: Yükün ümumi çəkisi və oxa düşən yükə görə qət edilən hər kilometr üçün əlavə ödəniş (0,15 – 1,8 ABŞ dolları).
- Təhlükəli yüklər üçün: Daşınan yükün təhlükə dərəcəsindən (“az təhlükəli”, “təhlükəli”, “xüsusi təhlükəli”) asılı olaraq əsas vergi məbləği 2-4 dəfə artırıla bilər.
- B) Yanacaq üçün Dərəcələr:
- Vergi hər litr üçün 0,02 manat (2 qəpik) miqdarında müəyyən edilib.
- Bu məbləğ yanacağın topdansatış qiymətinə (ƏDV və aksiz daxil olmaqla) əlavə edilir.
Yol Vergisindən Azadolmalar (Maddə 212-1)
Müəyyən şərtlər daxilində xarici yük maşınları yol vergisindən azad ola bilər. Bu, əsasən kombinə daşınmalarla bağlıdır:
- Dəmir yolu + Yol nəqli: Yük dəmir yolu ilə Azərbaycana gətirilir, müəyyən bir stansiyada yük maşınına yüklənir və ən yaxın sərhəd məntəqəsindən xaricə daşınır.
- Yol nəqli + Dəmir yolu: Yük yük maşını ilə Azərbaycana daxil olur, müəyyən bir dəmir yolu stansiyasına çatdırılır və dəmir yolu ilə xaricə daşınır.
Bu azadolma 2025-ci il yanvarın 1-dən 2 il müddətinə tətbiq edilir.
Verginin Hesablanması və Ödənilməsi Qaydası (Maddə 212)
Verginin ödənilməsi qaydası vergi ödəyicisindən asılı olaraq fərqlənir.
- A) Xarici Avtonəqliyyat Vasitələri:
- Ödəniş Yeri: Vergi gömrük orqanları tərəfindən tutulur.
- Ödəniş Zamanı:
- Ümumi qayda: Avtonəqliyyat vasitəsi Azərbaycanın gömrük ərazisinə daxil olan zaman.
- Xüsusi hal: Əgər nəqliyyat vasitəsi icazə verilmiş müddətdən artıq qalıbsa, ərazini tərk edən zaman qaldığı artıq müddət üçün əlavə vergi hesablanır.
- Ödəniş Müddəti: Vergi 1 bank iş günü ərzində dövlət büdcəsinə köçürülür.
- B) Yanacaq İstehsalçıları və İdxalçıları:
- Ödəniş Qaydası: Vergi aylıq hesablanır.
- Bəyannamə və Ödəniş Müddəti: Hesabat ayından sonrakı ayın 20-dən gec olmayaraq yol vergisi bəyannaməsi vergi orqanına təqdim edilir və vergi eyni müddətdə dövlət büdcəsinə ödənilir.
- Nəzarət: İstehsal olunan yanacağa nəzarət vergi orqanları, idxal olunana isə gömrük orqanları tərəfindən həyata keçirilir.
- C) Yerli Avtonəqliyyat Vasitələri (Azərbaycanda qeydiyyatda olan):
- Ödəniş Qaydası: İllik yol vergisi.
- Ödəniş Zamanı: Avtomobil texniki baxışdan keçən zaman ödənilir.
- Nəzarət: Texniki baxış və yeni qeydiyyat üçün yol vergisinin ödənildiyini təsdiq edən sənədin təqdim edilməsi məcburidir.